Ika-30 Linggo ng Taon(A)

Oktubre 26, 2008

Mga Pagbasa: Exodo 22:20-26 / I Tesalonika 1:5c-10 / Mt 22:34-40

Ang unang pagbasa ay isang liksiyon na parang akmang-akma sa ating panahon. Ito ay may kinalaman sa hindi pagsasamantala sa mga taong dala ng kanilang katatayuan ay napakadaling pagsamantalahan: ang mga maglalakbay at banyaga, ang mga balo, at mga ulila. Sa batas ng Diyos na inihabilin kay Moises, mayroong espesyal na pagtatangi ang Diyos sa mga mahihina, marurupok, mga talusaling, at mga walang kaya sa lipunan.

Ang Linggong ito ay nakalaan sa isang napakahalagang usapin – pag-ibig.

May isang manunulat na isang psychotherapist na nagsabing may dalawang posibleng saloobin ang lahat ng tao. Ang tao, aniya, ay puedeng mapabilang sa tinatawag niyang “takers” o “givers.” Bagama’t hindi ito ang kabuuan ng kanyang sinasabi, puede natin maunawaan ang mga pagbasa sa araw na ito sa pamamagitan ng lenteng ito.

Tayong lahat, kung gayon, ay puedeng mapabilang sa mga hanay ng mga pakabig o sa lupon ng mga taong mapagkaloob – mga taong pasunggab o mga taong puno ng pag-ibig sa kapwa.

Noong isang Linggo, pinaalalahanan tayo ng Panginoon na may tungkulin tayo kay Cezar at may tungkulin at pananagutan din tayo sa Diyos. Hindi kailangang may alitan o oposisyon sa dalawang ito. Bilang mamamayan sa lupa, mayroon tayong pananagutan sa lipunan, subali’t bilang mamamayan ng langit, ay mayroon rin tayong pananagutan sa Diyos na siya lamang Diyos, as wala nang iba.

Nakita natin noong isang Linggo, na sa kadahilanang ang ating lipunan ay nababalot ng susun-susong mga katiwalian, kadayaan, at katakawan at pagkakanya-kanya, malayo tayong mapabilang ni sa mga maka-Cezar, ni sa mga maka-Diyos. Sa galing natin bilang Pilipino sa pagtakas sa batas, sa galing nating magpalusot sa lahat ng gusot, at sa malaki nating kakayahan na iwasan ang lahat ng pananagutan sa kapwa, sa lipunan, sa kalikasan, at maging sa Diyos, malinaw pa kaysa sa sikat ng araw, na tayo ay hindi para kay Cesar, at lalong hindi para sa Diyos!

Kung gayon, para kanino tayo?

Ito ang malaking palaisipang hatid sa atin ng mga pagbasa sa araw na ito. Tayo ba ay pakabig o mga taong tigib ng pag-ibig?

Sa aklat ng Esodo, malinaw na hindi inaaprubahan ng Diyos ang pagsasamantala. Madaling pagsamantalahan ang banyaga. Ang banyaga ay tila isa ng isdang wala sa tubig. Tuliro ang banyaga sa dayuhang bayan. Madaling maloko; madaling masilo at ma-engganyo. Ang puso ng Diyos ay kapanig sa mga banyagang walang kamuang-muang. Gayundin, hindi pinapanigan ng Diyos ang mga nanlilinlang sa mga balo – sa mga babaeng dala ng pagtangis at pagluluksa, ay hindi malinaw ang pag-iisip. At higit sa lahat, hindi masaya ang Diyos sa pagsasamantala sa mga ulila. Sila ang pinakawalang-kaya sa lahat.

Kung ating titingnan ang mga nagaganap sa ating lipunan, hindi maikapagkakaila na napakapalasak ang pagsasamantala. Ilang mga balo ang nawalan ng kanilang ipon dahil sa mga pyramidal schemes o mga raket hinggil sa pananalapi? Ilang mga balikbayan ang umuuwi sa America o saanman, na nawalan ng credit card, o napabili ng bagay na walang silbi, sapagkat mayroong mabilis pa sa alas kwatro ang isip sa pagsasamantala sa kapwa? Ilang milyong mga Pilipino ang naloloko ng mga politicong sanga-sanga ang dila, na bago mag halalan ay puno ng pulot pukyutan ang bibig, nguni’t sa oras na mahalal ay napapalitan at napupuno ng kapaitan ang puso ng mga taong nalinlang? Ilang mga kabataan ang disin sana ay napaganda ang kinabukasan sa pamamagitan ng magandang edukasyon, nguni’t nabigo at naunsyami sa kadahilanang ang perang para sa mga aklat ay nawaldas at pinaghati-hatian ng mga tiwaling kawani ng kawanihan ng edukasyon? Ilang mga sundalong nakikipagbakbakan sa kaaway at isinusuong ang buhay sa larangan ng giyera ang wala ni sapatos, wala ni pagkain sapagka’t ang budget na wala pang 80 piso sa pagkain ay nababawasan pa at pinaghahati-hatian ng mga nakatataas na opisyal?

Ang aking listahan ay higit pa rito. Maraming dahilang upang magdugo hindi ang ilong, kundi ang puso ng maraming nakakaunawa. Ang tugon natin sa unang pagbasa ngayon ay tugon ng isang dukha – ng anawim ni Yahweh, na pinagpala sapagka’t bagama’t wala nang ibang tutulong, ay nasa panig nila ang Diyos: “Mahal kita, O Diyos, aking lakas at kalasag!”

Mahirap unawain ang turo ng Diyos na umibig. Kay daling manatiling pakabig, pasunggab, at patanggap. Ito ang ginagawa ng sangkatauhan sa mula’t mula pa. Matindi ang pagsasamantala ng tao sa kalikasan, tulad ng mga trosong patuloy na ibinababa sa bundok ng Sierra Madre, tulad ng mabilis na pagkamatay ng lawa ng Bay sa Laguna, at lawang Taal, sa Batangas. Pakabig ang batas na nasusunod. Di maglalaon ay tuluyan nang mamamatay ang mga isdang tawilis at maliputo sapagka’t ang mga pribadong baklad ng mga palaisdaan ay walang puknat na kumakabig at kumikita nang walang pakundangan sa kinabukasan at kapakanang pangkalahatan, at walang pansin sa kinabukasan.

Tuloy tuloy ang ating pagkabig … sa paggamit na walang patumangga ng mga plastic, ng mga shampoo satchet, ng mga Styrofoam na kahon na hindi nabubulok. Pakabig, hindi pag-ibig ang modelong nasusunod sa larangan ng buhay. Tingnan lamang natin ang Sagada at ang Baguio. Di maglalaon ay ang modelong pakabig rin ang siyang maghahatid sa mga lugar na yaon upang maging tulad ng EDSA sa Maynila, na matatabunan ng mga billboards at patalastas ng mga gamut na nakapagpapaputi ng balat. Sa kabila ng ilan nang aksidente, ay patuloy pa ring nagbabagsakan ang mga kabitan ng mga dambuhalang larawan ng artista at politikong nag-aastang artista na nag-eendorso ng mga kung ano-anong mga pangkulapul sa katawan at sa mukha!

Mahirap ang umibig at kay dali ang kumabig. Subali’t ngayon, ang buhay ng Kristiyano ayon sa pagunita sa atin, ay hindi isang pamamasyal sa ilalim ng buwan. Ito ay isang pamumuhay na tulad ni Kristo. At ayon sa huling kabanata ng metanarrative ng kaligtasan ng tao – ng isang nagtutuloy at mahabang salaysay ng ating buhay kay Kristo, ang kaligtasang ito ay naganap sapagka’t si Kristo ay naging tao, at nagpakita sa atin ng matingkad na halimbawa na ang buhay natin ay dapat pamugaran at pamulaklakan, hindi ng saloobing pagkabig, kundi pag-ibig… sa Diyos at sa kapwa.